U Jadovnu ubijeno 38.000 Srba

U KOMPLEKSU ustaških logora Gospić-Jadovno-Pag ubijene su najmanje 40.123 osobe, od kojih čak 38.000 Srba. Podsećanjem na ove stravične zločine želimo da se oni ne zaborave i da se nikad više ne ponove, a ujedno želimo da napravimo prevenciju novog genocida nad Srbima, kaže u razgovoru za “Novosti” predsednik Udruženja “Jadovno 1941” iz Banjaluke dr Dušan Bastašić.

Zločini ustaša iz 1941. godine ovih dana su ponovo bili u fokusu javnosti kad je izraelska TV ekipa sprečena da na Pagu snimi kadrove za dokumentarni film o kompleksu ustaških logora.

Bastašić ističe da za njega, kao ni za američkog Jevrejina Denija Novaka, koji je sa izraelskim novinarima bio na Pagu u želji da otkrije gde su ubijeni njegova baka i tetka, nije iznenađenje što su meštani Metajne sprečili novinare da snimaju film na ovom mestu. Jer se, smatra Bastašić, Hrvati ne žele suočiti sa zločinima i još nisu prošli proces “deustašizacije” i suočavanja sa prošlošću.

- Deni Novak je moj prijatelj, kojeg sam upoznao 2006.godine, kada me je on, Jevrejin koji živi u SAD, a inače rođen u Zagrebu, doveo pred Šaranovu jamu u Jadovnom, a nakon toga i u uvalu Slano na Pagu, gde su stradali njegova baka i tetka i prvi muž njegove majke. Mesta gde su ubijena obojica mojih dedova, njihova rođena braća i stric, koji je tada imao 18 godina - priča za “Novosti” Bastašić. - Udruženje “Jadovno 1941” svakog 24. juna obeležava dan sećanja na Jadovno, nastojeći da obelodani istinu o stradanjima u kompleksu logora Gospić-Jadovno-Pag o kojima ljudi danas malo znaju.

U Metajni na Pagu, ističe Bastašić, bio je prvi logor u NDH za žene i decu, ali i prvi logor uopšte u Drugom svetskom ratu.

- U logor u Metajni su bile smeštene Srpkinje i Jevrejke sa decom, i to one koje su uspele da prežive put od Zagreba do Paga, jer je, po svedočenju nekih Jevrejki, najveći broj njih ubijen u moru na putu brodom od Karlobaga do Paga. Dakle, radi se o ženama i deci koje su stočnim vagonima dovezeni na Pag iz cele tadašnje NDH, koja je obuhvatala današnju Hrvatsku i celu BiH - kaže Bastašić.

Dr Dušan Bastašić

Najveći broj logoraša je ubijen u akvatorijumu rta Slana na Pagu i to davljenjem u moru, tako što bi im vezali ruke i noge, zatim bi im za telo zavezali po jedan kamen, a onda bi im rasporili stomak i gurnuli u vodu.

- Najveće klanje na Pagu je bilo u noći između 14. i 15. avgusta 1941. godine, uoči katoličkog praznika Velike Gospe, gde su ustaše za 100 dodatnih kuna po satu klanja poubijale oko 800 logoraša. Logor su inače zatvorili Italijani, zgroženi tim što se dešava, ali i time što su ti zločini izazvali ustanak naroda - kaže Bastašić i podseća da su zadnji logoraši, koje ustaše nisu stigle da pobiju, njih oko 2.000, što sa Paga, što iz Gospića, preveženi u Jasenovac i to su prvi logoraši Jasenovca 1 i 2.

HRVATI TRIPUT RUŠILI SPOMEN-PLOČU

NA Pagu danas ne postoji nijedno obeležje koje svedoči da je tu ubijeno više od 8.000 Srba i Jevreja. Prva spomen-ploča postavljena je 1975. godine, od strane antifašista Hrvata, jednog časnog čoveka Ante Zemljara, ali je početkom rata 1991. srušena. Udruženje “Jadovno 1941” iniciralo je ponovno postavljanje te ploče.

- Repliku iste spomen-ploče smo postavili 2010. godine. Srušena je posle dva dana. Potom ponovo 2013. godine, uništena je posle samo 14 dana. Pre šest meseci smo hrvatskom ambasadoru u Beogradu predali pismo molbe da se dozvoli obnavljanje te ploče - napominje Bastašić.