Vladike „u penziji” bez stalne adrese

SRPSKA pravoslavna crkva nema osmišljen sistem prava i dužnosti velikodostojnika koji su svojom ili voljom najviših organa Crkve udaljeni sa svojih tronova. Nedefinisan delokrug rada, deljenje prostora i nejasna ovlašćenja penzionisanih vladika u praksi vrlo često dovode do nesuglasica, pa i otvorenih sukoba sa nadležnim episkopima.

PROČITAJTE JOŠ: Podele prete crkvi

Ovim problemom objašnjava se i nedavni incident u Eparhiji Mileševskoj, gde su se najpre verbalno, a zatim i fizički sukobili bivši i aktuelni episkop - Filaret i Atanasija Rakita. Nezapamćeni skandal naći će se krajem meseca na dnevnom redu Svetog sinoda SPC, koji će utvrditi odgovornost za nemili događaj.

PROČITAJTE JOŠ: USTOLIČENjE VLADIKE: Grigorije se seli u Nemačku

Najviši organi SPC, kao nikada ranije, za kratko vreme penzionisali su više crkvenih velikodostojnika. Većina je pre povlačenja bila suočena sa teškim optužbama za zloupotrebe i nesavesno upravljanje crkvenom imovinom. Umirovljeni arhijereji i u penziji sačuvali su prava časti, ali svaka vlast u okvirima Crkve im je oduzeta. Mesto njihovog boravka određuje Sinod SPC, uz saglasnost lokalnog episkopa, koji propisuje krug aktivnosti koje penzionisani "gost" može da obavlja.

- Crkva se godinama suočava sa problemom kuda da upućuje silom prilika penzionisane episkope - objašnjava za naš list sagovornik iz Patrijaršije SPC.

- U redovnim slučajevima, vladika je na arhijerejskoj dužnosti doživotno. Ukoliko želi da se povuče u miru nema razloga da menja eparhiju u kojoj je službovao. Sistemskog rešenja za episkope koji su umirovljeni zbog lošeg rada nema.

Kao primer bezbolnog penzionisanja u SPC može da posluži primer vladike zahumsko-hercegovačkog Atanasija, koji se povukao na svoj zahtev 1999. godine. On i dalje, međutim, stoluje u svojoj staroj eparhiji, a Crkva mu često poverava administratorske i druge važne dužnosti. Sasvim je drugačiji slučaj razrešenog vladike Filareta, koji je takođe ostao u svojoj staroj eparhiji. Kao njegovo mesto boravka određen je mali i zabačen manastir Dubnica, na više od 1.200 metara nadmorske visine, gde se i odigrao megdan sa njegovim naslednikom - Atanasijem.

Boravak u svojoj nekadašnjoj eparhiji garantovan je i nekadašnjem episkopu Vasiliju (Kačavendi), povezanim sa najtežim optužbama. On trenutno boravi u Manastiru Svete Petke u naselju Pet jezera kod Banjaluke.

Umirovljeni vladika srednjoevropski Konstantin, smenjen zbog lošeg stanja u eparhiji kojom je upravljao, utočište je našao u manastiru Tavna u Republici Srpskoj, dok nekadašnji episkop niški Jovan (Purić) zvanično uopšte nema crkvenu adresu.