Hrvati će raditi dve godine duže od nas

VESTI koje ovih dana dolaze iz susedne Hrvatske, da će muškarci i žene od 2033. raditi do 67. godine, da će se prevremeno penzionisanje strože kažnjavati penalima i da će se smanjiti broj zanimanja s beneficiranim radnim stažom, pomalo su uznemirile i našu javnost. Da li se ovakve mere, koje su inicirane iz evropskih institucija mogu odraziti i na naš penzioni sistem i uvođenje rigoroznijih mera za napuštanje radnog mesta?

Kako sada stvari stoje, ništa nije konačno ni kod naših suseda, još se rade analize, a onda bi radna grupa pri Ministarstvu do leta radila na izmenama i dopunama sedam ili osam zakonskih predloga. Cilj Vlade Hrvatske je da se u sklopu ove reforme, koju već godinama traži i Evropska komisija, penzijski sistem napravi održivim, ali i da se povećaju penzije - sadašnjim i budućim penzionerima. Teži se dužem ostanku na tržištu rada, jer Evropa stari, kao i Hrvatska. Sve se manje dece rađa, odnosno manje je budućih osiguranika, ljudi žive sve duže.

U Hrvatskoj se mogu čuti i najave da će se verovatno jačati drugi penzijski stub, a do 2020. uvešće se i nacionalna penzija. Ovo je deo paketa mera i zakona koje priprema Ministarstvo rada i penzijskog sistema u sklopu penzione reforme, koje planira u saborsku proceduru da uputi u septembru.

Katarina Stanić iz Centra za liberalno-demokratske studije objašnjava da kada govorimo o starosnoj granici za odlazak u penziju, neophodno je da imamo u vidu očekivano trajanje života u određenoj zemlji.

- U tom smislu, pomeranje starosne granice trebalo bi da prati pomeranja u očekivanom trajanju života - kaže naša sagovornica. - Konkretno, ako uporedimo sadašnje očekivano trajanje života osoba od 65 godina u Srbiji, Hrvatskoj i Nemačkoj, koja nalik na Hrvatsku pomera starosnu granicu na 67 godina do 2029, imamo sledeću situaciju: Nemačka 19,8 godina, Hrvatska 17,6 godina, a Srbija 16 godina. Dakle, bilo kakvo poređenje i praćenje podizanja starosne granice u razvijenim zemljama Evropske unije nema smisla, s obzirom na to da je njihovo očekivano trajanje života znatno duže.

Što se tiče kaznenih poena, Stanićeva objašnjava, da ukoliko su oni u Hrvatskoj niži nego kod nas, može se očekivati povećanje. Ona smatra da što se tiče Srbije to ne bi bilo prihvatljivo, jer su već određeni na vrlo visokom nivou.

PENALI NIŽI NEGO U SRBIJI

Samo 19 odsto sadašnjih hrvatskih penzionera odradilo je puni radni staž, a kroz penzije dobiju čak 126 odsto od onoga što su zaradili. Za odlazak u prevremenu penziju sada postoje kazneni poeni, tako da se visina penzije trajno smanjuje za svaki mesec ranijeg napuštanja radnog mesta u iznosu od 0,1 odsto do 0,34 odsto, a intencija je da se penalizacija pojača. Da podsetimo, za srpske penzionere penali iznose 0,34 odsto za svaki mesec i maksimalno umanjenje može da bude 20,4 odsto.

MENjAJU ZAKON

Zakon o penzijskom osiguranju, koji je trenutno na snazi u Hrvatskoj donela je 2014. vlada Zorana Milanovića. On predviđa produžetak radnog veka do 67. godine jednako za muškarce i žene od 2038, ali Evropska komisija traži da se izjednačavanje dogodi osam godina ranije. Sada je situacija takva da muškarci idu u starosnu penziju sa 65, dok žene od ove godine idu sa 62 godine života.