Tucovića šesti put sahranjuju

Lider nekadašnje Socijaldemokratske partije, radnički tribun i vojnik slavne Moravske brigade Dimitrije Tucović biće sahranjen uz najviše državne i vojne počasti 15. decembra u Aleji velikana na beogradskom Novom groblju, saznaju "Novosti".

Počivaće u svom konačnom miru na zavojnici zelene oaze uz generala Miloša Vasića, komandanta Treće armije Srpske vojske sa Solunskog fronta i ministra vojnog Kraljevine Jugoslavije. Iznad počivališta velikog Tucovića na večnoj straži je i divizijski general Dušan Marković, a od njega na nekoliko koraka sahranjen je narodni tribun i književnik Petar Kočić.

- Smatram da i velikan kakav je bio Dimitrije Tucović zaslužuje da počiva u "aleji besmrtnih" - kaže, za naš list, Aleksandar Vulin, ministar u Vladi Republike Srbije. - On je to mesto zaslužio svojim životom i svojim delom. Zato će Ministarstvo na čijem sam čelu, Vojska Srbije i Grad Beograd organizovati sahranu posmrtnih ostataka ovog velikog čoveka.

Pripreme za sahranu uveliko traju, a grobno mesto u Aleji velikana već je pripremljeno. Urađena je i pristupna staza do večne kuće Tucovića kojoj će beleg, kako saznajemo, biti replika spomenika sa Slavije pod kojim je počivao od 1949. godine. Tada su ga nove komunističke vlasti izmestile iz zajedničke kosturnice usnulih srpskih pukova, prisvajajući i njega i njegovo delo, mada s njima nisu imale ništa zajedničko. Na gradskom prestoničkom trgu ukopali su ga mimo srpskih običaja i zakona o grobljima, i tu mu podigli spomenik.

Bila je to peta sahrana osnivača Socijaldemokratske partije. Posle pogibije u Kolubarskoj bici 20. novembra 1914, Tucovića su saborci sahranili u blizini lajkovačkog sela Ćelije, pod hrastom, pored puta koji vodi iz Lazarevca prema Rudniku. Mesto ukopa urezano je na stablu hrasta: "Ovde počiva Dimitrije Tucović, socijalistički borac za narodna dela". To je bila njegova prva sahrana. Nedugo zatim, telo Tucovića preneto je na groblje u selu Šušnjar. Bila je to druga njegova sahrana.

Ali to nije bio kraj premeštanja posmrtnih ostataka Dimitrija Tucovića... Kada je 1916. godine formirano vojničko groblje u Lazarevcu, na ovom groblju su zajedno sahranjeni srpski i austrougarski vojnici poginuli u Kolubarskoj bici. Tucović je sa Šušnjara prenet na ovo groblje sa još 12 posmrtnih ostataka srpskih oficira. Tokom noći, u strogoj tajnosti, kako beleži istorija, Milisav Gavrilović podigao mu je kameni spomenik. Tucović je tada sahranjen treći put, ali ne i poslednji.

Po odobrenju Ministarstva pravde Kraljevine Jugoslavije, u leto 1939. godine, započeta je ekshumacija zemnih ostataka srpskih i austrougarskih vojnika s vojničkog groblja u Lazarevcu, pa je deo kostiju prenet u nedovršenu kriptu lazarevačkog Hrama Svetog Dimitrija.

VESIĆ: VRAĆAMO DUG VELIKANU ODLUKA Vlade Srbije zajedno sa gradom Beogradom, da posmrtni ostaci Dimitrija Tucovića budu sahranjeni uz državne i vojne počasti predstavlja civilizacijski čin i odavanje poštovanja našem velikanu 20. veka - kaže za "Novosti" gradski menadžer Goran Vesić. - On je to svojim delom zaslužio i verujem da mu naš narod konačno na ovaj način vraća dug. Rekonstrukcija Trga Slavija, gde su decenijama bili sahranjeni posmrtni ostaci Tucovića i na kome je bila njegova bista biće završena tokom jeseni sledeće godine. U novom parku koji će se nalaziti između Slavije i Ulice kralja Milutina na centralnom mestu biće postavljena restaurirana Tucovićeva bista, koja je do sada bila na Slaviji.

Zbog rekonstrukcije Trga Slavija, planirane pre nekoliko godina, sredinom decembra ove godine, Dimitrije Tucović ponovo menja konačno boravište. To je njegova šesta sahrana, ovoga puta uz najviše vojne i državne počasti.

PROTIVIO SE ŠIRENjU SRBIJE

Dimitrije Tucović (1881-1914) bio je istaknuti vođa i teoretičar socijalističkog pokreta u Srbiji, osnivač Srpske socijaldemokratske partije, pokretač i urednik "Radničkih novina" i "Borbe". Bio je rodom Zlatiborac, iz sela Gostilja.

Najpre je 1902. godine organizovao demonstracije studenata u Senatu protiv Nikole Pašića, a 5. marta 1903. bio je na čelu protesta protiv kralja Aleksandra Obrenovića.

Tucović se žestoko protivio teritorijalnoj ekspanziji Srbije u Prvom balkanskom ratu, nazivajući srpsko zauzimanje Kosova imperijalnim osvajanjem. On je smatrao da Kosovo pripada Albancima i zalagao se za pripajanje Kosova Albaniji.

Poginuo je kao komandir 1. voda 1. čete 4. bataljona 1. puka Moravske divizije prvog poziva 20. novembra 1914. godine u borbi protiv austrougarske vojske u Kolubarskoj bici na zapadnom delu Vrače brda.