Vera ili smrt

 DO Ugara, uzbreška Fruške Gore povrh Vrdnika, stiže se strmom blatnjavom stazom, širokom jedva pola metra, a dugom skoro kilometar. Gotovo na samom vrhu, na baš ubogom imanju od devet ari, jedini je muški manastir zilota u Srbiji. Sama reč zilot u prevodu sa grčkog znači revnitelj ili onaj koji je revnostan, odnosno nečemu potpuno odan. Za SPC ziloti su otpadnici, dok oni tvrde da je ona, pristajući na ekumenizam ili dijalog sa drugim, pre svega hrišćanskim crkvama, napustila izvornu dogmu o jednoj svetoj i sabornoj apostolskoj crkvi.
- Personifikovan u Svetskom savetu crkava i odenut u plašt dijaloga i tolerancije, ekumenizam je za nas jeres i znači pristajanje na novu globalnu religiju koju diktira novi svetski poredak, s čim se mi, nikada, nećemo pomiriti - objašnjava, nepokolebljivo uverenim glasom, jeromonah Nektarije, nastojatelj manastira na Ugaru.
Sam manastir ili “Metoh svetogorskog manastira Esfigmen”, kako piše na njegovom ulazu, čine mala crkva, smeštena u preuređenom suterenu nekadašnje vikendice, trpezarija u njenom prizemlju i četiri dozidane monaške kelije. Manastir Esfigmen je središte zilotskog pokreta i ima stotinak monaha, dok ih je na Fruškoj Gori svega trojica. Uz Nektarija, inače Beograđanina, tu su i Maksim koji je iz Batajnice i Zosima koji je stigao iz Papraće, u Republici Srpskoj.
Osim odnosa prema ekumenizmu, između SPC i zilotskog pokreta, tvrdi jeromonah Makarije, nema drugih suštinskih razlika. Način bogosluženja je isti, režim života monaha takođe... Doduše, baš kao i Esfigmenu, i na vratima manastira na Ugaru vijori se crna zastava sa porukom “Pravoslavlje ili smrt”. Tomislav Ivanković, kome je svetovno ime jeromonah Nektarije, tvrdi, međutim, da to nije - militantna poruka.
- To je samo potvrda naše nepokolebljive odlučnosti da za pravoslavnu veru damo i naše živote - veli on.
Zilotski pokret je, dodaje sagovornik “Novosti”, do nedavno imao “apostolsko prijemstvo” ili formalnu vezanost za Rusku zagraničnu crkvu. Otuda i u samoj crkvi i u trpezariji, niz slika carske porodice Romanov, generala Petra Vrangela koji je tu crkvu, u našim Sremskim Karlovcima, i osnovao, njenih nekadašnjih episkopa... Posle njenog ujedinjenja sa Ruskom pravoslavnom crkvom, ta veza je, međutim, prekinuta.
- I dalje smo vezani sa Grčkom starokalendarskom crkvom, a sada i sa nekadašnjom Ruskom katakombnom crkvom koja je, tokom svih boljševičkih decenija, delovala u Rusiji - tvrdi Nektarije.
Iako njihovo “svetilište” postoji od 1996. u samom Vrdniku, monahe sa Ugara i dalje najčešće doživljavaju kao crkvene otpadnike i sektaše, nazivajući ih, ponekad, čak i - šumskim kurjacima!
- Ipak, nisu agresivni i uglavnom neprimetno minu kroz mesto, mahom kad dođu da nešto kupe. Jasno je, međutim, da je reč o ljudima koji su se odrekli principa naše vere i njihov uticaj u narodu je vrlo, vrlo mali - kaže meštanin Bogdan O.
Ima, međutim, i onih otvorenijih prema zilotima koji su, tokom godina, ipak postali sastavni deo vrdničke svakodnevice.
- Odlazim na Ugar, naročito o njihovoj slavi Svetom Kirilu i Metodiju - kaže Slobodanka Đ. iz Stare kolonije, dela Vrdnika najbližeg sedištu zilota. - Tada se skupi dosta ljudi od intelektualaca, do običnog sveta. Uprkos svemu, mislim da ne treba biti isključiv ni prema čijim stavovima, pa ni njihovim.

ŽENSKI MANASTIR
PORED muškog, u Srbiji postoji i ženski zilotski manastir. Smešten je na lokaciji Mikoljski kamen, na Kučevskim planinama, nedaleko od Bora. U njemu, prema rečima jeromonaha Nektarija, trenutno boravi deset monahinja i dve iskušenice.

SAMOZVANCI
ZA SPC ziloti su uvezena otpadnička sekta, a njegovi pripadnici samozvani monasi. “Odnedavno pak pojavila se među Srbima, najpre na Svetoj gori, a onda i u Srbiji, jedna grupica samozvanih monaha “zilota” koji sebe nazivaju “istiniti pravoslavni hrišćani”, a u stvari su uvezena sekta grčkih “starokalendaraca”, što na terenu Srpske crkve predstavlja bespredmetnu stvar, jer je Srpska crkva starokalendarska, te je to, po onoj narodnoj, “zabadanje trna u zdravu nogu”, piše o njima episkop Atanasije Jevtić.