Španac pucao u nedužnog čoveka

 OKRUŽNI sud u Šapcu rehabilitovao je žandarmerijskog narednika Bogdana Lončara i kaplara Milenka Brakovića, koje su na Ivanjdan, 7. jula 1941. godine, u Beloj Crkvi, ubili Žikica Jovanović Španac i Cvetin Soldatović. U posleratnoj Jugoslaviji, događaj je imao značaj početka opštenarodnog ustanka protiv okupatora, ali predsednik Veća, sudija Gojko Lazarev, tvrdi da se ne radi o prekrajanju istorije, već da istina tek sada izlazi na videlo!
Zahtev za rehabilitaciju podnela je novinarka Stana Munjić, autorka knjige "Sin srpskog Ivanjdana", napisane na osnovu dnevnika i kazivanja Bogdanove udovice Bosiljke - Bose Ivanović. Njen ubijeni suprug završio je Vojnopodoficirksu školu u Sremskoj Kamenici, i to kao prvi u rangu. Radio je u kancelariji prvog kraljevog ađutanta u Starom dvoru, a posle sloma Jugoslavije izbegao je u Mačvanski Pričinović. Zatim je, po naređenju, preuzeo žandarmerijsku stanicu kod Krupnja.
- Kao viši po činu, decenijama je pominjan samo Lončar, a sada se prvi put pojavljuje i ime kaplara Milenka Brakovića. Preko familije, došli smo do njegove fotografije i drugih podataka. Iskazi petoro-šestoro svedoka govore da Žikica nije ubio obojicu, već samo Bogdana. Pucao je iz pištolja koji je kasnije proglašen za "ustaničku pušku". Postojao je i drugi učesnik, Cvetin Soldatović. On je ispalio hitac u Milenka, i to iz puške - priča za "Novosti" autentičnu istoriju sudija Gojko Lazarev.
Mada po broju donetih rehabilitacija prednjači u Srbiji, sud u Šapcu prvi put je u postupku upotrebio i jedno veštačenje. Uradio ga je ugledni naučnik i stručnjak za Drugi svetski rat dr Kosta Nikolić, sa Instituta za savremenu istoriju u Beogradu. U svom nalazu, koji se u potpunosti poklopio sa sudskim saznanjima i dokazima, Nikolić je izneo i mišljenje o položaju Srbije na početku rata.
- Slučaj rehabilitacije žandarma po svemu je specifičan, i siguran sam da će izazvati različite reakcije, pa čak i negiranje odluke suda. To je bio jedan od razloga da zatražimo veštačenje. Iz njega se vidi i da se komunisti do 22. juna 1941. godine nisu posebno pripremali za borbu sve do napada na Sovjetski Savez. Opet, Jugoslavija je kapitulacijom prihvatila obaveze i formirala organe uprave. U okviru te vlasti, sa zadatkom da čuvaju javni red i mir, funkcionisali su žandarmi. Svako ubistvo je zločin. Pa zamislite kada bi danas neko ubio dvojicu čuvara šabačkog vašara - kaže Lazarev.
Sam događaj u Beloj Crkvi tek posle rata dobio je veliki značaj ustanka protiv okupatora, a ubistvo je poslužilo kao pokriće za odluku Komunističke partije o početku borbenih dejstava. U prilog ovome je i borbeni govor Josipa Broza Tita, održan na proslavi Dana ustanka Srbije, upravo u Beloj Crkvi, koji je objavljen u lokalnom nedeljniku "Glas Podrinja".
- Nažalost, 7. jula Srbin je ubio Srbina, što je označilo početak građanskog rata u Srbiji. Bio je to ustanak protiv države, sa jasnim ciljem promene celokupnog sistema. Narednika i kaplara likvidirali su, iz ideološko-političkih razloga, pripadnici partizanskog pokreta - kategoričan je sudija Lazarev. - Tokom naredne četiri godine izvršen je veliki prevrat. Srpski rojalisti ustupili su mesto jugoslovenskim komunistima. Ironija je što su Nemci imali malu ili gotovo nikakvu ulogu u tome - kaže Lazarev.

PUCNjI IZ PIŠTOLjA I PUŠKE
NA dan ubistva, Žikica Jovanović Španac održao je govor u Beloj Crkvi i pozvao seljake da odbiju da rade u obližnjem majdanu uglja, da ne idu u kuluk i ne plaćaju porez. Čim je otišao, sa grupom svojih naoružanih ljudi, pojavila se patrola u kojoj su bili Lončar i Braković.
O dolasku žandarma Jovanovića je obavestio student Vladan Bojanić, a ovaj se u pratnji Cvetina Soldatovića odmah vratio u selo. Žandarmi i partizani pozvali su jedni druge da polože oružje, a potom je Žikica Jovanović pucao iz pištolja u Lončara i pogodio ga u stomak, dok je Soldatović, iz puške, na licu mesta usmrtio Brakovića.

SIN POGINUO 1970. godine
BOSILjKA Lončar se posle rata udala za bivšeg partizana Ivanovića, koji je njoj i njenom sinu iz braka sa Bogdanom dao prezime. Sin Zoran je bio izuzetan fudbaler. Igrao je u šabačkoj Mačvi i Slavenu u Rumi. Poginuo je u saobraćajnoj nesreći 1970. godine, posle čega je zaživeo fudbalski turnir sa njegovim imenom. Međutim, kada su komunisti shvatili da je reč o nasledniku Bogdana Lončara, turnir je naprasno ukinut. Bosa Ivanović umrla je u 94. godini.