POGLED ISKOSA: Slikati prirodom

U GALERIJI "Progres" Đorđe Stanojević (1974), profesor na dva fakulteta, izložio je svoje nove slike, većeg galerijskog formata. Tekst u katalogu je autopoetički, jer je on između ostalog odličan teoretičar. Reč je o radovima izvedenim isključivo prirodnim materijalima i pomoću prirodnih procesa, koji ustanovljuju stanja prirode kao stanja duha. Umetnik ne slika po prirodi već prirodom, kako kaže Čedomil Veljačić, postoji filosofija koja se ne da ni zamisliti ukoliko se sa njom u skladu ne živi. Treba, međutim, biti oprezan u određivanju novih radova ovog umetnika prema njihovom najčešćem naslovu "Fantastični predeo", jer im je smisao višeznačan. Slike, kao i crteži ovog stvaraoca između ostalog su i iracionalni, ali isto toliko realni ili apstraktni. Povodom njih se možemo setiti jedne od ključnih autorskih izložbi-teza Alekse Čelebonovića, održane u Galeriji Kulturnog centra u Beogradu 1962. godine pod nazivom "Apstraktni pejzaž", Stanojević je uistinu jedan od najoriginalnijih apstraktnih slikara u našoj umetnosti. Termin "apstraktni pejzaž" pojavio se u Parizu 1951. godine da označi slikarstvo koje se putem svođenja elemenata iz prirode približava apstraktnoj umetnosti. Sličan je termin "lirski pejzažizam", kojim je Mišel Ragon, jedan od najvažnih pariskih kritičara, označavao srodne pojave. Pominjemo ove mogućnosti tim pre što u estetici fantastične umetnosti postoji poseban podžanr posvećen imaginarnom pejzažu.

PROČITAJTE JOŠ - POGLED ISKOSA: Tajanstvena Milena Pavlović Barili

Ni samo apstraktni ili izmaštani, da li predeli ili predstave unutrašnjih stanja, Stanojevićevi "pejzaži" izrazi su i stvarnosti, i to one u elementarnom, energetskom vidu. Reč je o realizmu sredstava, materiji koja tautološki svedoči i samu sebe, a to svedočenje pretvara se u čistu likovnost. Stanojević otkriva osetljivo mesto preobražaja svojstava prirodnih materija u umetničke, crteža u sliku, izmaštanog u konkretno. Njegovi pojedini monohromi slični su grafičkim otiscima, presa je njegov duh, bogati unutrašnji svet koji saznajemo kao likovni univerzum, a druge slike su koloristički cvetnici. On zna za tajnu crteža i slike - uporedo sa nežnim, ženskim, poetskim, mekim i veoma finim momentima, dvodimenzionalno delo mora da ima i mušku, tvrdu i oporu stranu, snagu i surovost, koja kod ovog umetnika nikada nije i sirovost. Tek iz perspektive sjedinjenja likovnih svojstava upoznajemo idejnu i poetičku stranu ovih radova, suštastveni i izražajni opus ovog nesvakidašnjeg stvaraoca i sposobnog teoretičara.

PROČITAJTE JOŠ - POGLED ISKOSA: Podsećanje na majstora

Đorđe Stanojević je u eri visokotehnološkog varvarstva vratio umetnost tamo, gde je ne samo u modernizmu započela, na jednostavne i elementarne odnose, zid pećine i tajnu materije. On koristi zemlju, koštani pigment, sunce i kišu ne bi li prirodnim procesima došao do likovnih. Njegov rad izmiče aktuelnoj kategorizaciji i najbliži je zasnivanju buduće visoke ekološke svesti.