Dnevnik zabluda: Crkve u plamenu

Plamena gotika" (fr. flamboyant, u plamenu) je arhitektonski stil kasne gotike nastao u 14. veku. Obeležen je obiljem kamene dekoracije u obličju krivih, vijugavih linija koje podsećaju na plamene jezičke i prenaglašeno dočaravaju iluziju ovih građevina kao da su zahvaćene vatrenom stihijom. Ideje starograditelja stila gotike da predstave monumentalna zdanja na ekspresivan način, u plamenu, nedavno su poprimile surovu realnu sliku.

Ranogotička katedrala Notr Dam u istorijskom središtu Pariza, čija je gradnja započeta u 12. veku, devastirana je u nezapamćenom požaru. Ali, u novijoj istoriji, svet je često suočavan sa masivnim uništavanjem kulturno-istorijske baštine. Još uvek pamtimo miniranja iz 2001. kada su talibani u Bamijanu u Avganistanu u prah pretvorili čuvene gigantske statue Bude. Mnogi u svetu i danas žale zbog nepovratnog razaranja i krađe nezapamćenih razmera jedinstvenih antičkih kulturnih dobara Iraka i Sirije koje su počinili pripadnici Islamske države i okupatori sa Zapada, a koje se odigrava od početka 21. veka, do danas.

PROČITAJTE JOŠ: DNEVNIK ZABLUDA: Salon na ivici

Iako su oči medija, koji preispituju mogući uzrok požara u Parizu, uprte u radove na rekonstrukciji katedrale, teško je isključiti sumnju u namerno paljenje ovog francuskog kulturnog i sakralnog bastiona. Ono što nije učinjeno tokom Francuske buržoaske revolucije ili Drugog svetskog rata, dogodilo se u 21. veku, uprkos visokom razvoju tehnologije i zaštite ovog nacionalnog simbola Francuske.

Analitičari upozoravaju da su crkve u Francuskoj sve češće suočene sa podmetanjima požara, vandalizmom, skrnavljenjem i uništavanjem svetinja. U protekla tri meseca, u većem broju vrednih crkava u ovoj zemlji izlomljene su srednjovekovne statue, spaljena oltarska platna, a u jednom slučaju je na zidu hrama nacrtan krst ljudskim izmetom.

Poput francuskih, srpske i druge pravoslavne svetinje su poprišta apokaliptičkog uništenja - 2004. izgoreo je kompleks manastira Hilandar, a 2016. su čak četiri pravoslavna hrama spaljena baš za uskršnje praznike. Požar je progutao srpsku neogotičku Crkvu Svetog Save na Menhetnu, u središtu Njujorka, dok su na drugom kraju sveta, u Melburnu i Sidneju, zapaljene još dve pravoslavne crkve. Prethodno, veći broj srpskih hramova u Australiji bio je pod udarom ustaških ekstremista, u mržnji naruženi nacističkim simbolima i grafitima, među kojima i natpisima "Srbe na vrbe". Ipak, najstrašniji pogrom u novije vreme zabeležen je u martu 2004. na Kosovu, uprkos međunarodnoj zaštiti ove teritorije.

U napadima Albanaca na Srbe uništeno je 35 srpskih crkava i manastira, među kojima i 18 spomenika kulture. Nedavni događaj u Parizu je opomena i nama i treba da promeni naš odnos prema nacionalnoj kulturnoj zaostavštini. Za jedan dan, Francuska je za rekonstrukciju katedrale skupila 700 miliona evra. Za svoje uništene spomenike, Srbija to ne može.