MESTO SUSRETA DVOJICE VELIKANA: Muzej Vuka i Dositeja obeležio 70 godina od osnivanja

POD istim krovom zdanja na današnjoj adresi Gospodar Jevremovoj 21, davne 1809. godine zatekli su se Dositej Obradović i golobradi Vuk Stefanović Karadžić. Baš u toj zgradi od 28. februara 1949. godine, punih sedam decenija, “stanuje” muzej posvećen reformatoru našeg jezika i čuvenom prosvetitelju.

- Nije slučajno što se današnji Muzej Vuka i Dositeja nalazi upravo u zgradi u kojoj je od 1809. do 1813. delovala Velika škola, odnosno Dositejev licej. Jedan od njenih osnivača i nastavnik bio je Dositej, a Vuk je kao tek pristigli mladić iz Tršića bio je jedan od đaka prve generacije. Dakle, ovo je mesto susreta dvojice velikana - objašnjava kustos Eliana Gavrilović, autor knjige posvećenoj jubileju ove ustanove, koja je promovisana na svečanosti.

Prvobitno je Velika škola, preteča Univerziteta u Beogradu, krajem 1808. bila smeštena u zgradi prekoputa na broju 22, koja je ubrzo postala pretesna, pa su se preselili.

- Ne zna se tačna godina izgradnje ovog zdanja, veruje se da je reč o tridesetim ili četrdesetim godinama 18. veka - objašnjava Gavrilovićeva. - Posle Prvog srpskog ustanka zgrada je pripala nekoj turskoj porodici, a zatim su se u njoj smenjivale razne trgovačke porodice, pa se čak jedno vreme zvala Kutulina kuća i sokak. Posle je zdanje bilo u vlasništvu porodice Dada sve do 1946. kada je nacionalizovano i proglašeno za kulturno-istorijski spomenik od izuzetnog značaja.

Zgrada muzeja Vuka i Dositeja

Pročitajte još - Otvoren Muzej Vuka i Dositeja

Tada su započeti radovi na obnovi zgrade, koja će postati dom Muzeju Vuka i Dositeja 1949. godine. Vrata su posetiocima otvorena 7. januara 1950, a prvu postavku priredili su istoričar umetnosti i kustos Vera Ristić i njen asistent Borislav Mihajlović Mihiz.

- On je bio mlad pripravnik, odnosno asistent i radio je u Muzeju do sredine 1950. Mislim da je boravak ovde na njega ostavio trag jer se kasnije dosta u svojim osvrtima, ogledima i pisanju bavio upravo susretima Dositeja i Vuka - veli Gavrilovićeva.

Stalnu postavku muzeja, koji je od 1979. pripojen Narodnom muzeju u Beogradu, čine starija i bogatija Vukova zbirka, koju je njegova ćerka Mina Karadžić Vukomanović zaveštala Kraljevini Srbiji. U zbirci se danas čuvaju lični i porodični predmeti Vuka Karadžića, portreti i umetnička zaostavština, prva izdanja njegovih knjiga i brojna arhivska građa.

Vukov sat i mastionica

- U kontaktu sa decom, koja najčešće posećuju muzej, shvatite da oni poznaju slova azbuke i prepoznaju Vuka sa fesom i brkovima, ali da im je veća enigma Dositej - kaže Gavrilovićeva. - Upravo zato što je Dositejeva zaostavština stradala u požaru još 1813, nemamo predmete kojima bismo ga dočarali. Pokazujemo im nešto malo njegove prepiske, dokumentaciju, portrete i prva izdanja knjiga, a onda ih upućujemo na njegova putovanja pomoću mape ili na basne po čijim motivima sami izrađuju strip.