POZORIŠNA KRITIKA: Pet upečatljivih slika o slobodi

DA je prikazana na 52. Bitefu, predstava-instalacija "Oslobođenje Beograda u pet slika" Ljubiše Ristića bi, uprkos svojoj dramaturškoj linearnosti, koja ne podrazumeva razvoj dramske radnje, nego je prati u simultanom događanju, epski, imala apsolutnu šansu da pobedi.

Ova scenska instalacija, koja, u pet dramskih događanja, na pet različitih lokacija u Šećerani, gde smo gledali mnoge uzbudljive, pa i ambijentalne Ristićeve predstave ("San letnje noći", "Ričard Treći"...) ima sve elemente uzbudljivog pozorišnog čina i ono što je Aristotel nazivao "veličinom radnje". U njoj junaci, osloboditelji Beograda, jurišaju na ubedljivo brojnijeg, ali ne i moćnijeg neprijatelja. Fašisti su ratovali zbog ideologije nacizma, a osloboditelji - zbog odbrane sopstvene slobode, jednakosti i bratstva...

Zamišljeno kao "radnja u radnji", u toku snimanja partizanskog filma, "Oslobođenje Beograda..." započinje pirotehnikom stvarne borbe, da bi se, posle toga, nastavilo čarobnim prizorima razapetih partizana na osvetljenim prozorima, akrobacijom boraca, uz prisustvo anđela (pobede?), sa ratnim strahotama u podtekstu, koji izranjaju iz znalački upotrebljene vodene površine... Onda nas reditelj nezaboravnih predstava "Karamazovi" i "Misa u A-molu" dalje vodi na originalno "antifa(šističko)" putovanje, u narednu sliku, koja je smeštena u enterijeru devastirane fabrike šećera, u kojoj se - sprema pozorišna predstava na frontu. I uspeva da u nama evocira Pozorište narodnog oslobođenja, nevinost misije, koja je imala za cilj da svi budemo braća i jednaki.

PROČITAJTE I:POZORIŠNA KRITIKA: Užasno i divno

Brehtovski, glumci prekidaju probu i direktno se obraćaju publici (kao u Handkeovom i Ristićevom "Psovanju publike"), grubo je usmeravajući u sledeći prostor, gde će hor partizana, sa živom muzikom, kojoj prethodi homerovski guslar, sa pesmom o oslobađanju našeg voljenog grada, odigrati radost pobede, uprkos strašnim žrtvama, poginulima tačno tu, na tom mestu, gde se predstava odvija. Nekako artoovski, autentično, radnja se vraća korenima teatra, gde je magijsko upleteno sa junaštvom, žrtvom i moralnim pitanjima. Gledalac doživljava katarzu, istorija se ne ponavlja, već se dramatizuje. A to pokreće emociju, koju je malo predstava našeg najvećeg međunarodnog pozorišnog festivala ove godine, uspelo da postigne. I to je ona tačka, u kojoj scenska instalacija postaje pozorišni događaj.

U predvečerje Dana oslobođenja, Beograd je dobio dramsku instalaciju, emotivnu predstavu o ljubavi, koju nam je Ljubiša Ristić poklonio, stvarajući teatar, koji je davno nazvao KPGT, sa akcentom na zajedništvu u umetnosti, koja, svojom kolektivnošću, slavi dramski karakter i događanje, a ne ličnost autora, koji je i sam u njenoj službi. Postalo je uobičajeno da se promovišu sopstvena avangardnost, bez adekvatnog sadržaja, koji bi trebalo da bude prava svrha.

I bio je, u KPGT.