Dnevnik zabluda: Kosovska inicijativa

U INTENZIVIRANjU napora za iznalaženje rešenja kosovskog Gordijevog čvora, Srbija je pokrenula političku inicijativu u cilju oslobođenja od hipoteke prošlosti i okretanja budućnosti neopterećene problemima. U naporima da unaprede ekonomiju područja Kosova i Metohije na kojima žive i rade Srbi, političarima se pridružuju privrednici, a Srpska pravoslavna crkva zauzela je tvrd stav očuvanja celovitosti granica srpske južne pokrajine. Jasno je da vreme ne ide za račun Srba u Pokrajini, pa ni u centralnoj Srbiji, koja je svakom godinom pustija za oko 35.000 stanovnika. Vremenom, politika se menja, privrednici se sele za profitom, a Crkva je odavno izgubila moć na Kosovu i Metohiji. Ali, ono što je izvesno i vekovno nepromenljivo je nacionalna istorija, sadržana u spomenicima kulture.

PROČITAJTE JOŠ - DNEVNIK ZABLUDA: Beograd na vodi i kritičari

Poslednji je momenat kada Srbija može nešto konkretno da učini na Kosovu i Metohiji i zadrži uticaj na terenu. A to je moguće samo na polju očuvanja kulturnog nasleđa. Predlažem realizaciju dva značajna projekta: rekonstrukciju istorijskog kompleksa manastira Svetih arhangela i pripadajuće tvrđave Višegrad u kanjonu reke Prizrenske Bistrice kod Prizrena, i revitalizaciju manastira Pećka patrijaršija izgradnjom kompleksa koji sadrži muzej Srpske pravoslavne crkve i rezidenciju patrijarha. Realizacija ovih projekata, podržana od velikih sila i Evropske unije, treba da obnovi i na duži rok učvrsti prisustvo kulture Srbije u Peći i Prizrenu.

Kompleks manastira Svetih arhangela iz 14. veka, spomenik kulture od izuzetnog značaja, zajedno s manastirskim utvrđenjem Višegrad iz 12. veka predstavlja jedinstvenu srednjovekovnu ambijentalnu celinu na Balkanu. Car Dušan je utvrdio citadelu na brdu i donji grad, unutar kojeg je podigao svoju zadužbinu. U sastavu kompleksa nalaze se tri crkve: ona posvećena Svetim arhangelima i dve Svetom Nikoli. Manastir su 1615. srušile Osmanlije, a materijal sa ruševine iskorišćen je za gradnju Sinan-pašine džamije u Prizrenu. Obnovljeni kompleks spalili su i opljačkali 1999. pripadnici OVK. Danas je više nego neophodno izvršiti celovitu rekonstrukciju tri crkve i celog utvrđenja Višegrad: Gornjeg i Donjeg grada.

Manastir Pećka patrijaršija kod Peći je vekovni centar autokefalne srpske patrijaršije, jedinstveno svetilište koje je za vreme turske okupacije čuvalo nadu u opstanak Srba. Tu su podignuti temelji srpskog nacionalnog identiteta. Od osnivanja u 13. veku do danas, ovaj spomenik kulture ima cilj da održi srpsku kulturnu tradiciju. Danas je neophodno revitalizovati kompleks Pećke patrijaršije i dopuniti ga novim sadržajima, među kojima su: muzej Srpske pravoslavne crkve i Patrijaršijski dvor, koji će da bude stalna, a u najmanjem letnja rezidencija patrijarha Srpske pravoslavne crkve i mesto redovnog okupljanja i zasedanja Svetog arhijerejskog sinoda.