Dva veka biblioteke Matice srpske, najbogatije na Balkanu

BEZMALO dva veka, preciznije 180 godina otkako je otvorena za javnost, Biblioteka Matice srpske predano čuva oganj srpske naučne i književne misli.

Pročitaje još: Na današnji dan u Pešti osnovana Matica srpska

"Rođena" je u okrilju Matice srpske, 1826. godine u Pešti, "na polzu srpskog naroda". Dvanaest godina docnije započet je njen javni rad, a 28. aprila 1864. godine, ugledni peštansko-budimski Srbi Pavle Kojić, Antonije Hadžić, Jovan Trifunović i Josif Stanković parobrodom "Napredak" bečkerečkog trgovca Jovana Forovića poslali su je kući, u Novi Sad.

U tom trenutku sakupljeno knjiško blago Srba stalo je u 61 sanduk. Novi Sad je u to vreme stekao i drugo ime - Srpska Atina, i to s pravom, jer je bio tadašnji društveni, kulturni i politički centar srpstva, u kojem se, kako je Skerlić primetio, "pisalo i mislilo za čitav srpski narod".

Pročitaje još: Nagrade Matice srpske za rad i uspeh

Početni fond BMS činile su sveske Letopisa Matice srpske, prve knjige koje je Matica srpska objavila, kao i pokloni iz Rusije, dobijeni 1832. od Imperatorske ruske akademije nauka (24 naslova u 59 tomova) i od Atanasija Stojkovića, profesora Harkovskog univerziteta i stalnog člana te akademije (pet njegovih knjiga na ruskom jeziku).

Zbirka starih srpskih knjiga

Upravnik Biblioteke Selimir Radulović danas često ističe detalj da su, u svim ratovima, Matičinu Biblioteku razaranja, srećom, mimoišla, te ona danas nije samo najbogatija u Srbiji, već i na čitavom Balkanu. Više od tri miliona naslova pedantno je složeno na 20 kilometara dugim pokretnim policama. U specijalnim depoima čuva se 671 najstarija rukopisna knjiga, od kojih je 487 pisano ćirilicom. "Matični apostol" iz 13. veka je najstarija knjiga.

BMS se diči i jedinstvenim legatima Save Popovića Tekelije i Platona Atanackovića, ali i najvećom zbirkom srpskih knjiga od 15. do 18. veka, kao i periodičnih publikacija iz 18. i 19. veka. Jedna od najlepše pisanih i ukrašenih knjiga je "Psaltir" Gavrila Trojičanina, prepisan u manastiru Sveta Trojica kod Pljevalja, 1643. godine. Raritet predstavlja i prepis Dušanovog zakonika.

Zbirka starih srpskih knjiga

DVE IZLOŽBE

POVODOM jubileja BMS, priređene su dve izložbe autorki mr Dušice Grbić i Aleksandre Drapšin - postavka arhivske građe i odabranih stranica rukopisnih i starih štampanih knjiga i publikacija, kao i odabrana fototipska izdanja, a druga izložba je digitalna.