Preistorijski Tribali sa srpskom sudbinom

NAJSTARIJI poznati stanovnici današnje Srbije, Tribali, gospodarili su tada najvažnijim evropskim raskrsnicama u Tribalskoj ravnici, kako su stari Heleni nazivali Velikomoravsku kotlinu. Od 13. do 4. veka pre naše ere ovaj stari narod, čijim su imenom mnogo kasnije Vizantinci uvredljivo nazivali Srbe, bio je toliko moćan da je uzimao danak od Filipa Makedonskog, a od tribalskih ratnika je zazirao njegov sin Aleksandar Veliki.

Mitska veza Srba i Tribala, iako u stvarnosti nije postojala, bila je toliko snažna da se 1804. totemska tribalska životinja divlji vepar našla na barjaku Prvog srpskog ustanka, jer se deo Srbije u starim geografijama nazivao - Tribalijom.

Iako mnoge reči savremenih jezika imaju koren u imenu Tribala, o ovom narodu veoma malo znamo. Zahvaljujući izdavačkoj kući “HERAedu”, ova istorijska nepravda je ispravljena i pred srpskom publikom se našla izuzetna knjiga “Tribali u arheologiji i istorijskim izvorima”, arheologa prof. dr Milorada Stojića. Njegov profesionalni i životni put je igrom sudbine isprepleten sa stazama u srcu sveta Tribala, moravskoj ravnici oko planine Juhor.

Njegova istraživanja posvećena su tribalskim utvrđenim naseobinama, na kojima su utemeljene sve potonje tvrđave, od 13. veka pre naše ere do savremenih raketnih položaja.

Pročitajte još - Misteriju igle sa Hisara ne znaju ni Amerikanci

Međutim, Tribali nisu bili samo hrabri ratnici, već i promišljeni graditelji, rudari i metalurzi, ali i ljubitelji umetnički obrađenih predmeta, koje su sami pravili ili uvozili iz najboljih radionica antičkog sveta.

- Tribali su bili gospodari puteva Velikomoravske kotline i oblasti Velike konfluence, ušća velikih balkanskih reka u Dunav. Zato je upoznavanje s njima ključ razumevanja prošlosti i sadašnjosti Balkana. U njihovoj sudbini je vidljiva matrica koja se kasnije ponavljala kod svih naroda koji su vladali moravskom ravnicom - kaže profesor Milorad Stojić.

Njegova knjiga o Tribalima bila je gotova još pre 20 godina, ali su sve dosad iskrsavali neobjašnjivi problemi koji su ometali njeno izdavanje.

- Stekao sam utisak da je arheološko otkrivanje Tribala, najstarijih i najmoćnijih stanovnika Srbije, svojevrstan tabu, kao i arheologija samih Srba. To je utoliko štetnije jer su pisani izvori iscrpljeni i jedine nove podatke o prošlosti daje nam arheologija - kaže Stojić.

Srebrna naušnica iz Kruševca, srebrna narukvica iz Čuruga

U istorijskoj literaturi se i danas često citiraju helenski i rimski retori i hroničari, koji kao savremenici susede Tribale ostrašćeno opisuju kao najstrašnije i besramne varvare. Arheološki nalazi otkrivaju Tribale kao samosvesnu i visoko organizovanu naciju, sa izgrađenim duhovnim i religioznim vrednostima, kojoj vodeći narodi tog doba nisu mogli da nametnu svoju civilizaciju.

Pojam “tribal” ostao je do današnjih dana simbol divljaštva zbog navoda helenskih hroničara i propagandista iz stare ere. Vizantinci su Srbe često nazivali tribalima, predstavljajući ih tako kao najcrnje varvare.

Zlatni pektoral iz kneževske grobnice u Novom Pazaru, lonac sa ložištem iz Leskovca

- Sudbina Srba i Tribala je na čudan način povezana, iako nema dokaza da su ikad bili u dodiru. Međutim, neprijateljski stav i propaganda koju su kreirali velike države s kojima su se Tribali uspešno borili, bukvalno je prenesena na Srbe, kad su postali moćan narod na Balkanu - kaže Stojić.