Lompar: Cenzorske oči hrvatske kulture

NAUČNA knjiga koja je nedavno izazvala žestoke reakcije u hrvatskoj javnosti i političkom vrhu ove zemlje - "Istorija dubrovačke književnosti" univerzitetskog profesora Zlate Bojović, juče je predstavljena u prostorijama izdavača Srpske književne zadruge.

Optužbe iz Hrvatske da je njeno delo "iredentistički, imperijalistički pokušaj uzimanja tuđe baštine", profesorka Bojović nije želela da komentariše, ali je to pred novinarima učinio sekretar SKZ Milo Lompar.

Po Lomparovim rečima, autorka je oprezno, obzirno, skrupulozno i činjenično popisala sva bitna mesta u vezama srpske kulturne tradicije sa dubrovačkom književnošću, kao i prisustvo srpskog književnog filološkog oblika postojanja unutar same te tradicije.

- Ona je od početka do kraja posmatrala dubrovačku književnost kao samostalan i autohton fenomen, kao književnost koja u mnogo čemu ima granična i multikulturna svojstva, i u tom smislu je ostala verna jednoj tradiciji beogradske književno-istorijske škole koja je bila često izlagana političkim i ideološkim pristiscima - rekao i Lompar i nastavio: - Bili smo svedoci političkih reakcija na pojavu ove knjige sa najviših mesta hrvatskog parlamentarizma (Hrvatskog sabora) i sa najviših mesta hrvatske izvršne vlasti (predsednik hrvatske vlade), koji su neprimerenim i neuljudnim tonom i ophođenjem hteli da dovedu u pitanje pravo jednog naučnika da govori u skladu sa svojim znanjem, jedne sredine da ocenjuje ono što se dogodilo u prošlosti i najstarijeg srpskog izdavača da tom mišljenju stane uz bok. Ta činjenica ima svoju tradiciju koja traje veoma dugo i čije osnove možemo pronalaziti u davnašnjim odlukama iz 1949. godine CK SKJ, o tome da se dubrovačka književnost mora posmatrati samo i isključivo kao deo hrvatske književnosti i da o njoj moraju pisati samo hrvatski književni istoričari.

- Otud je i knjiga profesora Dragoljuba Pavlovića "Starija jugoslovenska književnost" iz 1971. bila meta oštrih napada iz Zagreba. Toj tradiciji pripadaju i ove najnovije političke reakcije, i one pokazuju da smo mi i danas kao 1949, 1967, 1971, neprestano posmatrani cenzorskim očima hrvatske kulturne politike. To je nešto čemu se prirodna naučna savest kao i načelo slobode u naučnim i javnim poslovima po prirodi ljudskoga dostojanstva mora protiviti - zaključio je Lompar.

DVA VEKA ČEKANjA

- Na ovu istoriju se čekalo 200 godina. Ona se završila početkom 19. veka i tokom više od dva veka nije definisana kao celina. Kada čitate dubrovačke pisce uvidite da oni govore isto kao mi, samo što su ijekavci. Dovoljno je da na sceni gledate "Dunda Maroja", i shvatite da su to aktuelne teme. Dubrovačka književnost je preživela kao i svaka književnost, onim što je u njoj svevremeno, što se izdigne iznad trenutka. Ona je zanimljiva i svojom unutrašnjošću, jer je sačuvala jedan svet i pokazala kako se razvijao, uznosio i kako je najzad odumirao i propadao - rekla je za "Novosti" Zlata Bojović o knjizi u kojoj opisuje period od 15. do 18. veka.