Beogradske priče: Grandiozne komšije - Pančevac i Snaga i svetlost (FOTO)

PROSPERITET predratnog Beograda nekada se ogledao u dve važne građevine koje su krasile potez od Dorćola do Karaburme. Prva je bila elektrana "Snaga i svetlost" čiji su izgled i dimnjaci dominirali desnom dunavskom obalom, a potom je pažnju privlačio i Pančevački most, koji je pre Drugog svetskog rata nosio ime Most kralja Petra Karađorđevića.

PROČITAJTE JOŠ - Beogradske priče: Predratni "Pančevac"

Putešestvije koje počinjemo prelistavajući stare fotografije vodi nas u vreme kada 1932. godine poniče elektrana "Snaga i svelost". Ona se nalazila kraj marine "Dorćol" a njeni trošni ostaci i danas pomalo podsećaju na raskošno doba stare lepotice.

Istina, prva eletktrična centrala u našem gradu počela je da radi još 1893. godine, a nalazila se kod današnjeg Muzeja nauke i tehnike, u blizini Hrama Aleksandra Nevskog.

U toj centrali proizvedena je najveća količina električne energije u Srbiji sve do Prvog svetskog rata, da bi potom služila za proizvodnju struje namenjene javnim gradskim potrebama.

Naravno, tehnički napredak je sobom nosio i veće potrebe za električnom energijom, pa je osmišljena i nova, moderna elektrana koja je ponela i simboličan naziv "Snaga i svetlost".

Ova centrala bila je najveći snabdevač još nekoliko decenija, da bi 1969. godine konačno bila isključena.

Nedaleko odatle dugo je postojala potreba da se spoje dve dunavske obale, pa je u rangu današnjeg Pančevačkog mosta putnike namernike prevozila skela sa jedne na drugu rečnu obalu.

Izgradnja je okončana 1935. godine, pa je tako i most konačno zauzeo svoje mesto iznad Dunava. Velika reka je do tog mesta već primila i savsku vodu, nekoliko kilometara pre toga, pa je Dunav ovde postao veoma moćan.

Posle rata most dobija današnji oblik 1948, kada je poneo ime Most Crvene armije, ali ni to nije bilo dugog veka... Uskoro su usledili sukobi ondašnje Jugoslavije i zemalja Istočnog bloka, pa je naziv po sovjetskim oslobodiocima postao vrlo nepoželjan.

Tako predratni pogled sa višnjičkih uzvišenja i okoline Karaburme vraća posmatrača u gradske ambijente tridesetih godina. I podseća na već bezbroj puta pomenutu rečenicu kako je prestonica tada dobijala zamah koji je nagoveštavao neko bolje vreme.

Na žalost, Drugi svetski rat je sve to veoma burno demantovao.

RATNI ISTORIJAT MOSTA

RATNA prošlost Pančevačkog mosta vrlo živopisno očitava istoriju samog Beograda tog doba. Most danas ne nosi isti izgled kao što je to bilo pre Drugog svetskog rata, jer je srušen prvih ratnih dana. Potom ga obnavljaju nemački okupatori, pa ga ruši saveznička avijacija, pa ga ovi ponovo uređuju, ali ga, opet, Nemci ruše prilikom povlačenja...