Carske lađe od takovske hrastovine

POUZDANIM traganjima, tek sada zainteresovana evropska i srpska javnost doseže do saznanja: čuveni car Fridrih Barbarosa dugo je, sa velikom vojskom, tokom pohoda 1189. u Treći krstaški rat, stolovao u selu Srezojevci, kod današnjeg Gornjeg Milanovca. Današnjeg zato što taj grad tada uopšte nije postojao, jer je osnovan 1853. godine.

Barbarosa, u prevodu “Crvena Brada” (živeo je od 1122. do 10. juna 1190), bio je car Nemačke i car Svetog rimskog carstva, a jedno vreme i kralj Italije. Davno pre pomenutog pohoda iniciran je u tajni Red vitezova templara, kao i mnogi njegovi “oficiri”. Polako se razotkrivaju veze krstaša i templara sa onovremenim i kasnijim srpskim vladarima, od Stefana Nemanje nadalje.

SELO Srezojevci je, sticajem vremenskih neprilika, postalo centar Barbarosine vladavine, stecište onovremenog “generalštaba” i mnogobrojnih trupa.

Pročitajte još: Mač i diplomatija usud Stefana Nemanje

- Tada su putevi vodili od Rudnika, preko više sela u takovskom kraju, pa i Srezojevaca, prema Raškoj i dalje. Iznenadni, dugotrajni veliki sneg zadugo je obustavio pokret Barbarosine vojske ka jugoistoku Srbije i Svetoj zemlji. Barbarosa se sa svojom komandom i svitom zaustavio u selu koje se od tada zove Srezojevci. Mnoštvo krstaške vojske rasporedio je i u susednim selima, čekajući otapanje snega za dalji pokret. Car se sa nekoliko hiljada vojnika ulogorio u dolini koja se zove Carevića potok - objašnjava nam istoričar umetnosti Radoš Gačić, kustos u milanovačkom Kulturnom centru, dobar poznavalac istorije Rudničko-takovskog kraja.

SUDEĆI po kasnijim dešavanjima, u tom svom neplaniranom taborištu, Barbarosa i njegovi podređeni, iščekujući da iščezne sneg, nisu gubili vreme.

- Ceo taj kraj, naročito predeli od Srezojevaca prema Takovu, tada je naprosto vrveo od “moćnih” hrastova lužnjaka, koji su po kvalitetu i tvrdoći odmah iza slavonskog hrasta. Barbarosa i vojskovođe odlučuju da ih njihove vojske seku i od njih režu građu za brodove, građene u brodogradilištima Barbarosine carevine. Prema starim zapisima, posekli su ogromne količine hrastova, ali ih je još mnogo preostalo. Za seču su plaćali i lokalno stanovništvo. Tu građu su posle karavanima otpremali do luka na Jadranskom moru i dalje, u svoje luke. I kad su prošli snegovi, velik deo vojske, izgleda jedno vreme i sam Barbarosa, ostao je u tom selu radi daljnje seče hrastova i otpreme građe na Jadran - kaže Gačić.

Kustos Radoš Gačić - Foto M.Bošnjak

Naš sagovornik je pronašao i podatak da su Barbarosini poverenici seljacima na čijim su parcelama i u šumama posečeni hrastovi pošteno platili svaki.

SVETI SAVA I BARBAROSA

KAD je car Barbarosa napustio Srezojevce i nastavio pohod ka Svetoj zemlji, u Nišu ga je srdačno dočekao srpski vladar Stefan Nemanja. Prema legendi, njegov sin Rastko Nemanjić, kasniji Sveti Sava, imao je isceliteljske moći i izlečio je Barbarosu od neke bolesti.

Freska Svetog Save u manastiru Mileševa

IME

- OSTALA je osnovana legenda da je prvobitno ime sela etimološki promenjeno u Srezojevci, baš zbog te velike kampanje seče hrastova i srezivanja građe, greda i dasaka od njih - kaže Gačić. - Naš nažalost preminuli kolega, novinar Živko Perišić, u svojoj knjizi “Vreme imenom zapisano”, o poreklu naziva ovdašnjih sela, izneo je i mogućnost da je to selo tako prozvano jer se nalazi na sredini između reka Dičina i Čemernica.

Počast kneginji Ljubici - Foto M.Bošnjak

HAJDUČKA ZASEDA

- DESILO se da je jedan Barbarosin konjanik, prema nekim navodim i car lično, sam vrludao okolinom sela, a hajduci su mu pripremili zasedu kod jedne stene. Tom prilikom ga je spasao čovek iz roda Vukomanovića u Srezojevcima, bojeći se vojne odmazde. Vukomanovići su jedna od najstarijih srpskih i slovenskih porodica, iz davnih pretkosovskih vremena. Iz nje je i kneginja Ljubica, supruga kneza Miloša Obrenovića. Upravo deo ogranka Vukomanovića, iz kog je poticao onaj spasilac, kasnije se odselio u carsku Rusiju i tamo bio izuzetno privilegovan - objašnjava Gačić.