Odštetu od Nemačke čeka čak 200.000 građana Srbije, samo za prinudni rad žrtvama duguju 290 milijardi dolara!

VIŠE od 200.000 građana Srbije do danas nije uspelo da naplati odštetu posle Drugog svetskog rata, bilo u svoje ili u ime svojih predaka. Nenaplaćena šteta od Nemačke, i to samo na osnovu prinudnog rada, procenjena je na oko 290 milijardi dolara, a Zajednica udruženja žrtava Drugog svetskog rata Srbije, poučena grčkim iskustvom, ponovo pokreće inicijativu za realizaciju tog "duga".

Ovo je za "Novosti" potvrdio predsednik Upravnog odbora Zajednice Dragan Novović:

- Od oko 90.000 članova naše organizacije, naknadama od Nemačke, Austrije i Mađarske, koje su isplaćene između 2001. i 2008. godine, obuhvaćeno je manje od tri odsto oštećenih u ratnim zbivanjima, dok za ostale ta pitanja još stoje otvorena.

On objašnjava da su isplaćeni samo oni koji su preživeli koncentracione logore i koji su bili živi 1999, odnosno 2000. (u austrijskom slučaju), ali novac nisu dobili ni njihovi naslednici, ni ratni zarobljenici, odnosno pripadnici Vojske Kraljevine, koji su bili u vojnim logorima.

Kako kaže, pravo na naplatu ratne štete, koja inače ne zastareva, imaju ratni vojni zarobljenici i zarobljenici koncentracionih logora, robovski i prinudni radnici, potomci smrtno stradalih lica u znak odmazde i preminulih u logorima, kao i oni čiju je imovinu uništio ili odneo okupator.

- Iz cele Jugoslavije je u vojnim logorima bilo oko 350.000 zarobljenika, od čega 85 odsto iz Srbije. Samo njih 170.000 dočekalo je kraj rata - kaže Novović, i dodaje da je inicijativa obnovljena pošto je Grčka nedavno uspela da nametne Nemačkoj plaćanje 200 milijardi evra, koje su se slile u budžet na ime kredita, a u stvari je plaćanje štete.

Zajednica udruženja logoraša probaće da pokrene inicijativu preko novog skupštinskog saziva, posebno preko Koalicije građana i građanki Srbije. Predlog zakona o obeštećenju podnet je još 2004. i u to vreme je bilo obećanja iz Bundestaga da bi moglo doći do isplate, ali ne direktno na ime odštete, već preko nekih programa pomoći. Do realizacije, međutim, nikada nije došlo.

Inače, novac su do sada, doduše u minornom iznosu, dobile žrtve medicinskih eksperimenata, a Jugoslaviji su vraćene stare demontirane mašine, ali su one montirane nezavisno od toga gde su bila pustošenja.

Konkretni razgovori oko obeštećenja žrtava rata počeli su tek posle 1970, neposrednim kontaktima između Tita i nemačkog kancelara Vilija Branta, i odvijali su se u više navrata. U aprilu 1973. postignut je sporazum, kasnije ratifikovan kao "ed memoar", po kojem je Jugoslaviji isplaćen novac za privredni razvoj, a indirektno je njime obuhvaćena i odšteta za Srbe stradale u logorima. O Jevrejima i drugim građanima koji su pretrpeli materijalnu štetu u zarobljeništvu nije govoreno.

Vlada SR Nemačke odobrila je zatim Vladi SFRJ povoljnu pomoć od 700 miliona maraka, kao zajam u tri tranše. Veruje se da je ovo iskorišćeno za pokrivanje deficita i finansiranje izgradnje nuklearne elektrane "Krško", i za pomoć Crnoj Gori.

Vlada SFRJ je poslala Nemačkoj note 5. decembra 1991. i 23. aprila 1992, a Udruženje ratnih zarobljenika Jugoslavije je tražilo da se Nemci vrate za pregovarači sto. Obe note su odbijene.

SVE IDE PREKO FONDACIJA

NEMAČKA ne isplaćuje više direktno nikakvu odštetu, već je to prebačeno na različite fondacije, saznaju "Novosti" u diplomatskim krugovima. Uglavnom je reč o isplatama penzija preživelim jevrejskim logorašima. Zvaničan odgovor od nemačkog konzulata u Beogradu nismo uspeli da dobijemo zbog selidbe.